7.ÖNERİLEN YATIRIM KONULARININ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI
7.1.DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Siirt için önerilen uygun yatırım konuları; pazar olanakları, yardımcı malzeme ve hammadde kaynaklarına yakınlık, taşıma, işgücü, enerji ve yakıt, su, arazinin maliyeti, topoğrafîk yapışı ve inşaat maliyeti, sosyal ve kültürel çevre, iklim koşulları, çevre koşullarına uygunluk, özendirme önlemleri
, yan sanayiye yakınlık, üst düzey yöneticilerin ve teknik personelin sağlanması, iletişim imkanları, toplam yatırım tutan, işletme sermayesi ihtiyacı, finansman imkanları ve bankacılık hizmetlerinden yararlanma ve diğerleri gibi 16 faktör üzerinden değerlendirilmiştir. Her yatırım konuşu için toplam faktör puanı; 1-3 arası faktör ağırlıkları ile söz konuşu yatırım göz önünde bulundurularak 1-10 arası verilen puanların çarpılması sonucu oluşan rakamların toplamından oluşmaktadır.Ayrıca önerilen yatırım konulan kendi içlerindeki göreli üstünlüklerim yansıtmak üzere üç
grupta değerlendirilmiştir;
A Grubu: Gerek talep-pazar-kaynak, gerekse yatırım boyutları, karlılık ve risk derecesi bakımından sorunlu bulunmadığı düşünülen girişim alanlarını kapsamaktadır.
B Grubu: Bölgesel olanaklar ve hazırlık derecesine göre birinci gruptaki yatırımlar gibi sorunsuz konular olarak düşünülmekle birlikte kuruluş yeri, pazarlama, kapasite, işgücü vb. unsurlar açısından daha ayrıntılı çalışmayı gerektiren girişim alanlarını kapsamaktadır.
C Grubu: Bölge ve ülkenin gereksinim duyabileceği, girdi çıktı değerlendirilmesi bakımından anlamlı potansiyel gösteren yatırım alanlarıdır. Ancak, bölgede belirli bir altyapı ile ekonomik oluşum ve gelişmelere bağlı olarak öteki gruplara oranla daha ciddi hazırlık dönemi gerektiren girişim alanlarını kapsamaktadır.
Buna göre;
-imalat sanayi yatırımlarında
0-150 arası puan C Grubu 151 - 200 arası puan B grubu 201 - 250 arası puan A Grubu yatırım konularım ifade etmektedir.
7.2. UYGUN YATIRIM KONULARI
-Tarım ve hayvancılık yatırımlarında
O-l 20 arası C Grubu 121 - 160 arası B Grubu 161 - 200 arası A GrubuSiirt için uygun yatırım konulan önerilirken, ildeki doğal kaynak potansiyeli de göz önünde bulundurularak, yurtiçi ve yurt dışı talebi karşılamaya yönelik üretim konulan dikkate alınmıştır.
Siirt'te doğal kaynak potansiyelim oluşturan tarım ve hayvancılık sektörleri ile sanayi sektöründe talebe bağlı olarak yapılabilecek yatırımlar aşağıda sıralanmıştır.
- Süt Hayvancılığı ve Süt işleme Tesisi
- Bakır Konsantre
- Et ve Yumurta Tavukçuluğu
- Makarna
- Helva, Lokum, Reçel ve Marmelat Yabancı Marka İle Mühleti/Konfeksiyon
- Pamuklu Dokuma
- Muhtelif Çorap
-Halı İpliği ve Makine Halisi
,- Hijyenik Çocuk Bezi ve Kadın Bağı
- Elektrik Gereçleri
- Saman Fluting
- Kablo
- Toz Kireç
- Özel Okul
Yapılan ön değerlendirmeler sonucu Siirt'te çeşitli şartlara bağlı olarak 16 adet yatırım konusunun gerçekleştirilebileceği tespit edilmiştir.
7.2.1. PROJE GELÎŞTİRMESÎ YAPILAN PROJELER
- BAKIR KONSANTRE
Siirt ilinin Şirvan ilçesinde 14 milyon ton bakır rezervim değerlendirmek üzere Etibank Madencilik A.Ş. tarafından geliştirilmiş bakır konsantre projesi bulunmaktadır. Adı geçen kurum yabancı sermayeli ortaklık anlaşma müzakereleri sürmekle beraber uzun bir süredir sonuçlandırılamamıştır. Ülke ve yöre ekonomisine kalkışı olacak bir projenin realize edilmesinde yararlar bulunmaktadır. Projenin yatırım tutan 60 milyon ABD Dolandır. Bankamızca adı geçen kurumdan projenin uygulamaya konma durumu
hakkında bilgi istenmiş ve imkanlar ölçüsünde projeye Bankamızca destek verilebileceği belirtilmiştir.- SÜT HAYVANCILIĞI VE SÜT İŞLEME TESİSİ
Bankamızca Görbay Limited şirketinin talebi üzerine 400 büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve 20 ton/gün süt işleme tesisi projesinin fizibilite çalışmaları tamamlanmak üzeredir. Bugünkü fiyatlarla 1.2 trilyon TL. yatırım tutan bulunan projenin gerçekleşmesi durumunda yöre ekonomisine önemli katkılarda bulunacağı düşünülmektedir.
Siirt ili kalkınmada l.Derecede öncelikli iller arasında yer almaktadır. Bu kapsamda, ilde yapılacak yatırımlar öngörülen teşvik tedbirlerinden yararlanacaktır.
Söz konuşu yatırım projelerinin bir kısmı bölge müteşebbislerinin öz sermaye gücü aşması yanı sıra projelerinin niteliğinden ötürü bölge dışı ve yabancı sermayenin katılımının sağlanmasını gerektirmektedir.
A. Uygun Finansman Desteği ile Yöre Müteşebbislerince Yapılabilecek Yatırımlar (ABD Doları)
B. Uygun Finans Desteği ve Bölge Dışı Sermaye Desteği ile Kurulabilecek Yatırımlar
(ABD Doları) Yatırım Tutarı İstihdam
1- Pamuklu Dokuma 15.000.000 110 kişi
2-Et ve Yumurta Tavukçuluğu 3.000.000 65 kişi
3-Saman Fluting 10.000.000 150 kişi
4-Halı îpliği ve Makine Halisi 16.000.000 250 kişi
5-Makarna Üretimi 9.300.000 156 kişi
(ABD Dolan) Yatırım Tutarı İstihdam
1-Elektrik Gereçleri 45.000.000 250 kişi
2- Hijyenik Çocuk Bezi ve Kadın Bağı 2.000.000 40 kişi
3- Tekstil Boyar Maddeler 5.000.000 50 kişi
4- Yabancı Marka ile Muhtelif Konfeksiyon
Sonuç olarak, ilin doğal kaynak potansiyeli ve genel bir inceleme ile talebi olduğu düşünülen sektörler dikkate alınarak yukarıdaki yatırım konulan önerilmiştir. Ancak, bu önerilerin karar aşamasına getirilebilmesi için, her bir yatırım konusuna ilişkin ayrıntılı bir fizibilite etüdünün yapılması gerekmektedir.
7.3.DEĞERLENDİRME SONUÇLARİNA GÖRE ÖNERİLERİN SİNİFLANDİRİLMASİ
Siirt için önerilen yatırım konularının yapılabilirlik imkanlarını ortaya koymak amacıyla, değerlendirme kriterlerine uygunlukları ile yatırımların hangi koşullarda gerçekleştirilebilecekleri, tarım ve hayvancılık sektörü için Tablo 65'de ve imalat sektörü için Tablo 66'da verilmiştir.
TABLO 65 : ÖNERİLEN YATIRIM KONULARININ KURULUŞ YERİ FAKTÖRLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ (Hayvancılık Sektörü İçin)
|
Kuruluş Yeri Faktörleri |
Faktör Ağırlığı |
Süt Besiciliği Ve Süt İşleme |
Et ve Yumurta Tavukçuluğu |
||
|
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
||
|
1. Pazar Olanakları |
3 |
9 |
27 |
9 |
27 |
|
2. Yardımcı Malz. Ve Hammadde Kaynaklanna Yakınlık |
2 |
9 |
18 |
8 |
16 |
|
3. Taşıma |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
4. işgücü |
1 |
9 |
9 |
8 |
8 |
|
5. Enerji, Yakıt ve Su |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
6. Arazi Durumu |
3 |
9 |
27 |
9 |
27 |
|
7. Sosyal ve Kültürel Çevre |
1 |
9 |
9 |
9 |
9 |
|
8. iklim Koşulları |
3 |
9 |
27 |
9 |
27 |
|
9. özendirme önlemleri |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
10. Toplam Yat. Tut., işi. Ser. Iht. ve Fin. Olanakları |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
TOPLAM |
167 |
164 |
|||
|
Yatırımın Yer Aldığı Göreli Üstünlük Grubu |
|
A |
A |
||
TABLO 66 : ÖNERİLEN YATIRIM KONULARININ KURULUŞ YERÎ FAKTÖRLERÎNE GÖRE DEĞERLENDIRÎLMESI (İmalat Sanayi İçin)
|
Kuruluş Yeri Faktörleri |
Faktör Ağırlığı |
Makarna |
Tahin, Helva Lokum |
Bakır Konsantre |
|||
|
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
||
|
1. Pazar Olanakları |
3 |
7 |
21 |
8 |
24 |
8 |
24 |
|
2. Yardımcı Malz. Ve Hammadde Kaynaklarına Yakınlık |
2 |
7 |
14 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
3. Taşıma |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
4. işgücü |
2 |
8 |
16 |
9 |
9 |
8 |
16 |
|
5. Enerji, Yakıt ve Su |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
6. Arsanın Maliyeti, Topoğrafik Yapışı ve inşaat Maliyeti |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
7. Sosyal ve Kültürel Çevre |
1 |
8 |
8 |
9 |
9 |
7 |
7 |
|
8. iklim Koşulları |
1 |
8 |
8 |
9 |
9 |
8 |
8 |
|
9. Çevre Koşullarına Uygunluk |
2 |
8 |
16 |
9 |
18 |
7 |
14 |
|
10. özendirme önlemleri |
2 |
6 |
12 |
6 |
12 |
6 |
12 |
|
11. Yan Sanayiye Yakınlık |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
6 |
6 |
|
12. Üst Düzey Yöneticilerin ve Teknik Pers. Sağlanması |
2 |
7 |
14 |
9 |
18 |
7 |
14 |
|
13. iletişim imkanları |
1 |
8 |
8 |
9 |
9 |
8 |
8 |
|
14. Toplam Yatırım Tutarı, işletme Sermayesi ihtiyacı |
2 |
8 |
16 |
9 |
18 |
6 |
12 |
|
15. Finansman imkanları ve Bankacılık Hizm. Yararlanma |
1 |
7 |
7 |
8 |
8 |
6 |
6 |
|
16. Diğer (Güvenlik ve Milli Savunmaya Uygunluk vs.) |
2 |
8 |
16 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
TOPLAM |
185 |
195 |
181 |
||||
|
Yatırımın Yer Aldığı Göreli Üstünlük Grubu |
B |
B |
B |
||||
TABLO 66'NIN DEVAMI
|
Kuruluş Yeri Faktörleri |
Faktör Ağırlığı |
Yabanc Hazır Puan |
ı Markalı Giyim Faktör Puanı |
Pamı Doku Puan |
Jklu ima Faktör Puanı |
Müh Çor Puan |
telif ap Faktör Puanı |
|
1. Pazar Olanakları |
3 |
6 |
18 |
6 |
18 |
8 |
24 |
|
2. Yardımcı Malz. Ve Hammadde Kaynaklarına Yakınlık |
2 |
6 |
12 |
6 |
12 |
7 |
14 |
|
3. Taşıma |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
4. işgücü |
2 |
8 |
16 |
8 |
16 |
9 |
18 |
|
5. Enerji, Yakıt ve Su |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
6. Arsanın Maliyeti, Topoğrafik Yapışı ve inşaat Maliyeti |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
7. Sosyal ve Kültürel Çevre |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
9 |
9 |
|
8. iklim Koşulları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
9. Çevre Koşullarına Uygunluk |
2 |
7 |
14 |
8 |
16 |
9 |
18 |
|
10. özendirme önlemleri |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
11. Yan Sanayiye Yakınlık |
1 |
7 |
7 |
6 |
6 |
7 |
7 |
|
12. Üst Düzey Yöneticilerin ve Teknik Pers. Sağlanması |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
9 |
18 |
|
13. iletişim imkanları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
14. Toplam Yatırım Tutarı, işletme Semnayesi ihtiyacı |
2 |
6 |
12 |
6 |
12 |
9 |
18 |
|
15. Finansman imkanları ve Bankacılık Hizm. Yararlanma |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
9 |
9 |
|
16. Diğer (Güvenlik ve Milli Savunmaya Uygunluk vs.) |
2 |
7 |
14 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
TOPLAM |
173 |
176 |
203 |
||||
|
Yatırımın Yer Aldığı Göreli Üstünlük Grubu |
B |
B |
A |
||||
TABLO 66'NIN DEVAMI
|
Kuruluş Yeri Faktörleri |
Faktör Ağırlığı |
Halı İpliği ve Makine Halisi |
Tekstil Boyar Maddeler |
Hijyenik Çocuk Bezi Ve Kadın Bağı |
|||
|
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
||
|
1. Pazar Olanakları |
3 |
6 |
18 |
6 |
18 |
6 |
18 |
|
2. Yardımcı Malz. Ve Hammadde Kaynaklanna Yakınlık |
2 |
5 |
10 |
6 |
12 |
5 |
10 |
|
3. Taşıma |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
4. işgücü |
2 |
8 |
16 |
8 |
16 |
6 |
12 |
|
5. Enerji, Yakıt ve Su |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
6. Arsanın Maliyeti, Topoğrafik Yapışı ve inşaat Maliyeti |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
7. Sosyal ve Kültürel Çevre |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
6 |
6 |
|
8. iklim Koşulları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
9. Çevre Koşullarına Uygunluk |
2 |
8 |
16 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
10. özendirme önlemleri |
2 |
7 |
14 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
11. Yan Sanayiye Yakınlık |
1 |
6 |
6 |
6 |
6 |
6 |
6 |
|
12. Üst Düzey Yöneticilerin ve Teknik Pers. Sağlanması |
2 |
6 |
12 |
7 |
14 |
6 |
12 |
|
13. iletişim imkanları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
14. Toplam Yatırım Tutarı, işletme Sermayesi ihtiyacı |
2 |
6 |
12 |
8 |
16 |
7 |
14 |
|
15. Finansman imkanları ve Bankacılık Hizm. Yararlanma |
1 |
6 |
6 |
7 |
7 |
6 |
6 |
|
16. Diğer (Güvenlik ve Milli Savunmaya Uygunluk vs.) |
2 |
8 |
16 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
TOPLAM |
171 |
178 |
168 |
||||
|
Yatırımın Yer Aldığı Göreli Üstünlük Grubu |
B |
B |
B |
||||
TABLO 66'NIN DEVAMI
|
Kuruluş Yeri Faktörleri |
Faktör |
Elektrik Gereçleri |
Saman Fluting |
Kablo |
Toz Kireç |
||||
|
Ağırlığı |
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
Puan |
Faktör Puanı |
|
|
1. Pazar Olanakları |
3 |
5 |
15 |
5 |
15 |
6 |
18 |
8 |
24 |
|
2. Yardımcı Malz. Ve Hammadde Kaynaklarına Yakınlık |
2 |
5 |
10 |
5 |
10 |
6 |
12 |
8 |
16 |
|
3. Taşıma |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
4. işgücü |
2 |
6 |
12 |
6 |
12 |
7 |
14 |
9 |
18 |
|
5. Enerji, Yakıt ve Su |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
9 |
9 |
|
6. Arsanın Maliyeti, Topoğrafık Yapışı ve inşaat Maliyeti |
1 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
7. Sosyal ve Kültürel Çevre |
1 |
5 |
5 |
5 |
5 |
7 |
7 |
8 |
8 |
|
8. iklim Koşulları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
|
9. Çevre Koşullarına Uygunluk |
2 |
5 |
10 |
5 |
10 |
7 |
14 |
8 |
16 |
|
10. özendirme önlemleri |
2 |
6 |
12 |
6 |
12 |
7 |
14 |
7 |
14 |
|
11. Yan Sanayiye Yakınlık |
1 |
5 |
5 |
5 |
5 |
7 |
7 |
7 |
7 |
|
12. Üst Düzey Yöneticilerin ve Teknik Pers. Sağlanması |
2 |
5 |
10 |
5 |
10 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
13. iletişim imkanları |
1 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
8 |
9 |
9 |
|
14. Toplam Yatırım Tutarı, işletme Sermayesi ihtiyacı |
2 |
5 |
10 |
5 |
10 |
8 |
16 |
9 |
18 |
|
15. Finansman imkanları ve Bankacılık Hizm. Yararlanma |
1 |
5 |
5 |
5 |
5 |
7 |
7 |
8 |
8 |
|
16. Diğer (Güvenlik ve Milli Savunmaya Uygunluk vs.) |
2 |
8 |
16 |
8 |
16 |
8 |
16 |
8 |
16 |
|
TOPLAM |
148 |
148 |
179 |
202 |
|||||
|
Yatırımın Yer Aldığı Göreli Üstünlük Grubu |
C |
C |
B |
A |
|||||
Önerilen yatırım konularının, belirlenen kriterlere uygunluklarının değerlendirilmesi sonucunda; 4 yatırım konuşu A Grubu, 9 yatırım konuşu B Grubu ve 2 yatırım konuşu da C Grubu yatırım konusunda yer almıştır.
A grubu içerisinde bulunan ve görece sorunsuz sayılan yatırım konularından 2'si Tarım ve Hayvancılık sektöründe, 2'si de İmalat Sanayinde yer almaktadır.
B grubundaki, belirli koşullara ve ön hazırlıklara bağımlı yatırım konularının tamamı îmalat Sanayinde bulunmaktadır.
C grubundaki, temel koşulları ve ortamın gelişmesine bağımlı yatırım konularının tamamı da imalat Sanayi ile ilişkilidir.
önerilen yatırım konulan içerisinde yer alan özel okul yatınım ise, diğer yatırım konularından farklılık arz etmesi nedeniyle herhangi bir grup içerisinde değerlendirilmemiştir.
Bütün gruplardaki yatırım konularına ilişkin yatırım tutarları ve istihdam durumları ilgili bölümde verilmiş olup, yatırımlarının optimal kapasite büyüklükleri ise yapılabilirlik (fizibilite) etüdü aşamasında belirlenecektir.
Yatırım konularının aldıkları puanlar itibariyle, daha önce belirtilen gruplara göre dağılımı aşağıda verilmiştir
A Grubu :
- Süt Hayvancılığı ve Süt îşleme Tesisi
- Et ve Yumurta Tavukçuluğu
- Muhtelif Çorap
- Toz Kireç
B Grubu:
Bakır Konsantre
- Makarna
Tahin, Helva, Lokum Tesisi
- Yabancı Marka île Muhtelif Konfeksiyon
- Pamuklu Dokuma
- Halı İpliği ve Makine halisi
- Tekstil Boyar Maddeler
- Hijyenik Çocuk Bezi ve Kadın Bağı
- Kablo
C Grubu:
- Elektrik Gereçleri
- Saman Fluting