8. GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Türkiye gelişmekte olan bir ülke olarak, gerek ekonomik gerekse sosyal sorunları olan ve bu sorunları sahip olduğu kıt kaynakları optimal şekilde kullanarak çözmeye çalışan bir ülkedir. Ülke problemleri, doğal olarak coğrafi bölgelerimize ve tek tek bütün illerimize yansımaktadır. Üretim kaynaklarının kıtlığı ve dağılımındaki dengesizliklerin yanı sıra diğer bazı ekonomik
ve organizasyona yönelik sorunlar, Türkiye'de bölgeler arası hatta iller arası dengesiz büyümeye neden olmaktadır.Bölgeler ve iller arasındaki ekonomik ve sosyal alanda görülen bu dengesizlikleri gidermek amacıyla, devlet tarafmdan çeşitli politikalar uygulanmaktadır. Bu politikaların basında da farklı illere farklı yatırım teşviklerinin uygulanması gelmektedir. Devlet, ekonomik ve sosyal yönden gerice kalmış yörelere farklı yatırım teşviklerim uygulayarak (yatırım indirimi, gümrük muafiyeti, teşvik primi, katma değer vergisi
ertelemesi, uzun vadeli ve düşük faizli kredi, vergi muafiyetleri vb.) bu bölgeler (ve/veya iller) arasındaki gelişmişlik farkım gidermeye çalışmaktadır.tide sanayinin gelişmesi açısından yatınma yönlendirilecek sermayenin varlığı yanında, bu sermayenin yatırım alanlanna özendirilmesi ayn bir önem taşımaktadır. Bu da ancak üe yönelik yapısal tedbirlerle mümkün olabilecektir. Bu tedbirler en yalın şekliyle; çeşitli vergi muafiyetleri, sigorta priminin bir kısminin Devlet tarafmdan karşılanması, ucuz girdi
sağlanması, orta vadeli finansal araçlar yaratılması gibi uygulamalardır.Siirt ilinde, son yıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yaşanan olumsuzluklara paralel olarak, kırsal kesimden kentlere göçün de etkisiyle tarımsal üretim azalmış, kent merkezlerinde işsizlik önemli boyutlara ulaşmıştır. Bölge illeri arasında da, yaşanan olumsuzluklardan en çok etkilenen illerden birisi Siirt olmuştur. Mevcut en son 1996 yılı verilerine göre, Türkiye'de kişi basma ortalama gelir 2.888 ABD Doları iken. Bölge
genelinde bu rakam 1.580 ABD Dolan, Siirt ilinde ise 1.342 ABD Dolandır, îlin GSYÎH'sı da 1992 yılından itibaren sürekli düşmektedir.Siirt ili, ayrıca ticari faaliyetler, bankacılık faaliyetleri, eğitim, sağlık hizmetleri, altyapı yatırımları açısından da gerek Türkiye genelinde gerekse Bölge illeri arasında oldukça geri
kalmıştır. Bunun bir sonucu olarak Siirt ili, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 76 il
arasında 68.nci sırada yer almaktadır.
Sonuç olarak, Siirt ilinde, kuruluş yeri olarak tanm ve sanayi yatırımları için elverişli bir
ortam yaratılamamıştır, îlde tanm sektörü halen ağırlığım korumakta olup, imalat sanayi de esas itibariyle tanma dayalı bir gelişme göstermiştir. Son yıllarda uygulanan teşvik tedbirlerine paralel olarak, ilde sanayileşme adına birtakım çabalar görülmektedir, îlde, yerel kaynakları harekete geçirmek ve girişim isteğim artırmak için özendirici tedbirlere ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.Ekonomik gelişmenin en önemli koşullanndan birisi, yatırımların rasyonel olarak en verimli alanlara yapılmasıdır. Bu anlamda uygun yatırım alanları araştırmasının önemi büyüktür.
Uygun Yatırım Alanları Araştırması, ilin, ilçenin veya bölgenin kısa ve uzun dönemde beklenen gelişmeleri de dikkate alınarak önerilebilecek yatırım konulan ile bunlann olası kuruluş yerlerim tespit etmeye yönelik çalışmalan kapsamaktadır. Bu çalışmaları yönlendiren birincil amaç, yöre kalkınmasına katkıda bulunacak, yöre kaynaklan ile uyumlu ve pazarlama olanağı yüksek yatırım alanlarının belirlenmesidir.
Bu çalışmada Siirt ili ve yöresinin mevcut ekonomik ve sosyal dengesizliklerine çözüm getirme çalışmalan kapsamında kısa ve orta dönemde yapılabilirliği olası görülen, yeni istihdam alanları yaratabilecek yatınm konuşu önerileri geliştirilmiştir.
Siirt ili ve yöresinin ekonomik ve sosyal koşullan dikkate alınarak yapılan araştırmalar ve değerlendirmeler sonucunda, belirlenen yatınm konulan öneri niteliğinde olup, uygulanabilirlikleri teknik, ekonomik ve mali yapılabilirlik çalışmalannın sonucunda netleşecektir.
Söz konuşu yatınm önerilerinin gerçekleşme oranı ise potansiyel yatınmcılann Siirt ili ve yöresinde yatınm yapmaya motive edilmesine bağlıdır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Siirt Ticaret ve Sanayi Odası, Ekonomik Rapor 1995.
Siirt Valiliği Brifing Raporu.
ilgili Resmi Gazeteler.
Sağlık Bakanlığı, Yataklı Tedavi Kurumları istatistik Yıllığı 1996.
T. C. Başbakanlık DÎE, Genel Sanayi ve işyerleri Sayımı 1992.
T.C. Başbakanlık DPT Müsteşarlığı, tilerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması
Araştırması, 1996.
T.C. Başbakanlık DÎE, Siirt Temel Ekonomik ve Sosyal Göstergeler
T.C. Başbakanlık DÎE, Tarımsal Yapı 1995,1996
T.C. Başbakanlık DÎE, Genel Nüfus Sayım Sonuçları 1990.
TEDAŞ, Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim istatistikleri, 1996.
T.C. Başbakanlık DÎE, îl ve Bölge istatistikleri 1994.
T.C. Başbakanlık DÎE, îtler İtibariyle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, 1987-1994.
T.C. Başbakanlık DPT Müsteşarlığı, îller itibariyle Çeşitli Göstergeler, 1997.
T.C. Başbakanlık DÎE, GAP îl istatistikleri, 1950-1994.
T.C. Başbakanlık DÎE, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, Mardin, 1998.
T.C. Başbakanlık DÎE, Yıllık İmalat Sanayi İstatistikleri, 1994