4.8.3. GELİR DURUMU

Siirt ili Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYÎH) rakamları incelendiğinde; 1987 yılında sabit fiyatlarla GSYÎH 98.174 Milyon TL. iken, 1987-1996 döneminde %69 dolayında artış göstererek 1996 yılı itibariyle 165.470 Milyon TL. düzeyinde gerçekleşmiştir.

Siirt ili GSYÎH'sının sektörler itibariyle dağılımı ve yıllar itibariyle gelişimi sabit fiyatlarla Tablo 43'de ve cari fiyatlarla Tablo 44'de verilmiştir.

TABLO 43 : SİİRT İLİ GAYRÎ SAFÎ YURTİÇİ HASILASININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (1987 Yılı Alıcı Fiyatlarıyla) (MİLYON Tl|

SEKTÖRLER

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1991

l. TARIM

89.436

53.813

56.593

49.285

47.541

47.206

48.60:

a)Çiftçilik ve Hayvancılık

82.143

50.210

52.530

46.421

43.933

43.900

45.89:

b)0rmancılık

7.293

3.603

4.063

2.864

3.608

3.306

2.71:

c)Balıkçılık

0

0

0

0

0

0

j

2. SANAYİ

102.215

54.488

62.517

57.541

51.957

44.763

42.57i!

a)Madencilik ve Taşocakçılığı

51.040

9.208

12.729

14.283

10.843

10.097

7.96;

b)Imalat Sanayii

46.136

40.145

35.916

30.476

28.448

32.985

32.58:

c)Elektrik, Gaz ve Su

5.039

5.135

13.872

12.782

12.666

1.681

2.011

3. İNŞAAT

28.240

11.828

10.193

6.218

4.789

3.640

4.851

4. TÎCARET

9.338

7.759

6.793

7.632

7.081

8.194

8.01!

a)Toptan ve Perakende Ticaret

8.614

7.209

6.254

7.096

6.573

7.688

7.50:

b)0tel. Lokanta Hizmetleri

724

550

539

536

508

506

51İ

5. ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME

29.677

21.897

22.337

21.540

20.348

19.059

20.35-

6. MALÎ KURULUŞLAR

1.385

1.380

1.320

1.176

1.111

1.138

1.00:

7. KONUT sahipliği

39.034

14.201

14.334

14.510

14.629

14.927

15.1

8. SERBEST MESLEK VE HIZM.

292

211

204

173

165

154

1

9. (EKSİ) İZAFÎ BANKA HÎZM.

725

720

689

610

577

586

5(

10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9)

298.892

164.857

173.602

157.465

147.044

138.495

140.1

11. DEVLET HİZMETLERİ

55.023

22.640

23.827

23.411

23.661

24.299

23.9

12. KAR AMACI OLM.ÖZEL HÎZM.KUR.

1.700

1.793

1.450

1.381

1.239

2.588

 

 

13. ARA TOPLAMI (10 + 12)

355.615

189.290

198.879

182.257

171.944

165.382

164.11

14. İTHALAT VERGİSİ

1.104

1.172

906

917

644

995

1.36!

15. G.SAFÎ YURTİÇİ HASILA (13 + 14) (Alıcı Fiyatlarıyla)

356.718

190.462

199.785

183.174

172.588

166.377

165.47

KAYNAK: DİE

TABLO 44 : İLİN GAYRÎ SAFÎ YURTÎÇÎ HASILASININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (Cari Fiyatlarla) (MİLYON TL)

SEKTÖRLER

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

l. TARIM

417.504

485.358

615.020

914.899

1.954.409

4.327.019

8.066.602

a)Çiftçilik ve Hayvancılık

389.474

463.492

562.151

873.780

1.876.345

4.197.465

7.762.215

b)0rmancılık

28.030

21.866

52.869

41.119

78.064

129.554

304.387

c)Balıkçılık

0

0

0

0

0

0

0

2. SANAYÎ

480.637

384.706

717.448

1.041.896

2.040.072

3.088.587

4.495.760

a)Madencilik ve Taşocakçılığı

230.883

56.171

113.749

152.884

408.060

743.317

1.111.970

b)îmalat Sanayii

234.994

290.945

475.933

675.807

1.298.954

2.263.729

3.227.767

c)Elektrik, Gaz ve Su

14.760

37.590

127.766

213.205

333.058

81.541

156.023

3. İNŞAAT

123.834

110.881

148.275

162.088

251.621

296.962

920.301

4. TİCARET

38.187

51.407

78.021

143.205

293.226

604.612

1.060.673

a)Toptan ve Perakende Ticaret

34.937

47.114

71.129

132.202

270.605

563.515

984.439

b)0tel, Lokanta Hizmetleri

3.250

4.293

6.892

11.003

22.621

41.097

76.234

5. ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME

147.154

177.117

287.636

445.039

922.808

1.580.174

3.096.335

6. MALI KURULUŞLAR

9.639

13.412

23.904

32.788

61.060

151.779

191.240

7. KONUT SAHÎPLÎöî

107.411

97.011

148.884

229.411

381.608

852.867

1.256.423

8. SERBEST MESLEK VE HIZM.

2.040

2.488

3.598

5.159

10.496

19.153

32.633

9. (EKSt) İZAFİ BANKA HÎZM.

3.015

4.816

9.333

10.405

18.740

32.950

72.814

10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9)

1.323.391

1.317.564

2.013.453

2.964.080

5.896.560

10.888.202

19.047.153

11. DEVLET HİZMETLERİ

465.308

348.916

727.522

1.319.126

2.782.526

4.585.476

8.831.282

12. KAR AMACI OLM.ÖZEL HÎZM.KUR.

3.359

3.279

5.385

5.295

2.438

4.301

0

13. ARA TOPLAMI (10+12)

1.792.057

1.669.759

2.746.360

4.288.501

8.681.524

15.477.979

27.878.435

14. İTHALAT VERGİSİ (Alıcı Fiyatlarıyla)

4.685

7.886

10.268

15.603

29.441

73.962

135.286

15. G.S.YURTÎÇİ HASILA (13+14 (Alıcı Fiyatlarıyla)

1.796.742

1.677.645

2.756.628

4.304.104

8.710.965

15.551.941

28.013.721

 

Siirt ili GSYÎH'smm sabit fiyatlarla faaliyet kollanna göre dağılımı incelendiğinde ise;

1990 yılı itibariyle en yüksek payın %28.7 ile sanayi sektörüne ait olduğu ve bunu %25.1 ile tanm sektörünün ve %15.4 ile devlet hizmetleri sektörünün izlediği görülmektedir. Sektör paylarımn yıllar itibariyle gelişimine bakıldığında 1990'dan 1996'ya kadar tarımın, ticaretin ve ulaştırma-haberleşme sektörlerinin payının arttığı, sanayi ve inşaat sektörlerinin paylannın azalış gösterdiği görülmektedir. Nitekim 1996 yılı itibariyle Siirt ili GSYÎH'sı (sabit fiyatlarla) sektörler itibariyle incelendiğinde; 165.470 Milyon TL. olarak gerçekleşen il GSYÎH'sından en büyük payın %29.4 (48.605 Milyon TL.) ile tanm sektörüne ait olduğu ve bunu %25.7 ile (42.570 Milyon TL.) sanayi sektörünün, %14.5 ile (23.924 Milyon TL.) devlet hizmetleri sektörünün ve %12.3 ile de (20.357 Milyon TL.) ulaştırma-haberleşme sektörünün izlediği dikkati çekmektedir. 1990'dan 1996'ya geçen dönemde sanayinin payı azalmış, tanm ve ticaretin payı artmıştır.

îl GSYÎH' sma (sabit fiyatlarla) daha alt sektörler itibariyle bakıldığında 1996 yılında 42.570 Milyon TL. olarak gerçekleşen sanayi sektörü basılası içinde en büyük pay %76.5 ile (32.585 Milyon TL.) imalat sanayiine ait olup, bunu %18.7 ile (7.967 Milyon TL.) madencilik ve taşocakçılığı ve %4.7 ile de (2.018 Milyon TL.) elektrik, gaz ve su sektörü izlemektedir. Yine 8.018 Milyon TL. olarak gerçekleşen ticaret sektörü basılası içinde en büyük pay %93.6 ile (7.502 Milyon TL.) toptan ve perakende ticarete ait olup, otel ve lokanta hizmetlerinin (516 Milyon TL.) payı %6.4'tür. 48.605 Milyon TL. olarak gerçekleşen tanm sektörü basılası içinde ise en büyük pay %94.4 ile (45.892 Milyon TL.) çiftçilik ve hayvancılık alt sektörüne ait olup bunu, %5.6 ile (2.713 Milyon TL.) ormancılık alt sektörü izlemektedir. Siirt ili GSYÎH' sinin sektörlere göre yüzde dağılımı sabit fiyatlarla Tablo 45 ve cari fiyatlarla Tablo 46'da verilmiştir.

TABLO 45 : İLİN GAYRI SAFİ YURTİÇİ HASILASININ SEKTÖRLERE GÖRE dağılımı

(1987 Yılı Üretici Fiyatlarıyla) (%)

SEKTÖRLER

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

l. TARIM

25.1

28.3

28.3

26.9

27.5

28.4

29.4

a)Çiftçilik ve Hayvancılık

23.0

26.4

26.3

25.3

25.5

26.4

27.7

b)0rmancılık

2.0

1.9

2.0

1.6

2.1

2.0

1.6

c)Balıkçılık

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

2. SANAYİ

28.7

28.6

31.3

31.4

30.1

26.9

25.7

a)Madencilik ve Taşocakçılığı

14.3

4.8

6.4

7.8

6.3

6.1

4.8

b)îmalat Sanayii

12.9

21.1

18.0

16.6

16.5

19.8

19.7

c)Elektrik, Gaz ve Su

1.4

2.7

6.9

7.0

7.3

1.0

1.2

3. İNŞAAT

7.9

6.2

5.1

3.4

2.8

2.2

2.9

4. TİCARET

2.6

4.1

3.4

4.2

4.1

4.9

4.8

a)Toptan ve Perakende Ticaret

2.4

3.8

3.1

3.9

3.8

4.6

4.5

b)0tel. Lokanta Hizmetleri

0.2

0.3

0.3

0.3

0.3

0.3

0.3

5. ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME

8.3

11.5

11.2

11.8

11.8

11.5

12.3

6. MALÎ KURULUŞLAR

0.4

0.7

0.7

0.6

0.6

0.7

0.6

7. KONUT SAHÎPLÎöî

10.9

7.5

7.2

7.9

8.5

9.0

9.1

8. SERBEST MESLEK VE HİZMETLER

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

9. (EKSt) ÎZAFÎ BANKA HÎZMETLERÎ

0.2

0.4

0.3

0.3

0.3

0.4

0.3

10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9)

83.8

86.6

86.9

86.0

85.2

83.2

84.7

11. DEVLET HİZMETLERİ

15.4

11.9

11.9

12.8

13.7

14.6

14.5

12. KAR AMACI OLMAYAN ÖZEL HÎZM.KUR.

0.5

0.9

0.7

0.8

0.7

1.6

0.0

13. ARA TOPLAMI (10 + 12)

99.7

99.4

99.5

99.5

99.6

99.4

99.2

14. İTHALAT VERGÎSÎ

0.3

0.6

0.5

0.5

0.4

0.6

0.8

15. GAYRI SAFI YURTİÇİ HASILA (13 + 14) (Alıcı Fiyatlarıyla)

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

KAYNAK : DİE

TABLO 46 : tLÎN GAYRÎ SAFÎ YURTÎÇÎ HASILASININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

(Cari Fiyatlarla) (%)

SEKTÖRLER

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

l. TARIM

23.2

28.9

22.3

21.3

22.4

27.8

28.8

a)Çiftçilik ve Hayvancılık

21.7

27.6

20.4

20.3

21.5

27.0

27.7

b)0rmancılık

1.6

1.3

1.9

1.0

0.9

0.8

1.1

c)Balıkçılık

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

2. SANAYÎ

26.8

22.9

26.0

24.2

23.4

19.9

16.0

a)Madencilik ve Taşocakçılığı

12.9

3.3

4.1

3.6

4.7

4.8

4.0

b)Imalat Sanayii

13.1

17.3

17.3

15.7

14.9

14.6

11.5

c)Elektrik, Gaz ve Su

0.8

2.2

4.6

5.0

3.8

0.5

0.6

3. İNŞAAT

6.9

6.6

5.4

3.8

2.9

1.9

3.3

4. TİCARET

2.1

3.1

2.8

3.3

3.4

3.9

3.8

a)Toptan ve Perakende Ticaret

1.9

2.8

2.6

3.1

3.1

3.6

3.5

b)0tel. Lokanta Hizmetleri

0.2

0.3

0.3

0.3

0.3

0.3

0.3

5. ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME

8.2

10.6

10.4

10.3

10.6

10.2

11.1

6. MALÎ KURULUŞLAR

0.5

0.8

0.9

0.8

0.7

1.0

0.7

7. KONUT sahipliği

6.0

5.8

5.4

5.3

4.4

5.5

4.5

8. SERBEST MESLEK VE HİZMETLER

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

0.1

9. (EKSİ) İZAFİ BANKA HİZMETLERİ

0.2

0.3

0.3

0.2

0.2

0.2

0.3

10. SEKTÖRLER TOPLAMI (1-9)

73.7

78.5

73.0

68.9

67.7

70.0

68.0

11. DEVLET HİZMETLERİ

25.9

20.8

26.4

30.6

31.9

29.5

31.5

12. KAR AMACI OLMAYAN ÖZ.HÎZM.KUR.

0.2

0.2

0.2

0.1

0.0

0.0

0.0

13. ARA TOPLAMI (10 + 12)

99.7

99.5

99.6

99.6

99.7

99.5

99.5

14. İTHALAT VERGİSİ

0.3

0.5

0.4

0.4

0.3

0.5

0.5

15. GAYRÎ SAFÎ YURTÎÇÎ HASILA (13 + 14) (Alıcı Fiyatlarıyla)

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,00

 

 

KAYNAK : DİE

Siirt ili GSYÎH' sinin ilçeler itibariyle dağılımı incelendiğinde ise; 1996 yılı itibariyle GSYÎH' ya (cari fiyatlarla) en büyük katkıyı %45.8'lik payla (12.827.658 Milyon TL.) Merkez ilçenin yaptığı görülmektedir. Merkez ilçenin ülke genelindeki payı %0.09'dur. Merkez ilçeden sonra 35.03'lük payla (9.813.736 Milyon TL.) Kurtalan ilçesi ikinci sırada yer almakta olup, diğer ilçelerin gerek il gerekse ülke genelindeki payı çok önemsiz düzeydedir, îl GSYÎH' sı içinde en düşük pay %1.26'hk payla (353.189 Milyon TL.) Aydınlar ilcesine aittir. Bu ilçelerin 918 ilçeyi içine alan Türkiye sıralaması içindeki yerine bakıldığmda; Merkez ilçenin 225'inci sırada Aydınlar ilçesinin ise 911'inci sırada yer aldığı görülmektedir.

Siirt ili GSYÎH' sinin 1996 yılı itibariyle ilçelere göre dağılımı, il ve Türkiye GSYÎH içindeki payları ve 918 ilçe arasındaki sırası Tablo 47'de verilmiştir.

TABLO 47 : SİİRT İLİ GSYÎH'NIN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI (1996)

İlçe Adı

GSYÎH (milyon TL)

11 içindeki Payı (%)

Toplam GSYÎH İçindeki Payı (%)

ilçeler Sıralamasındaki Yeri

Merkez

12.827.658

45.79

0.09

225

Aydınlar

353.189

1.26

0.00

911

Baykan

1.161.103

4.14

0.01

767

Eruh

1.746.661

6.24

0.01

654

Kurtalan

9.813.736

35.03

0.07

269

Pervari

920.345

3.29

0.01

811

Şirvan

1.191.031

4.25

0.01

765

TOPLAM

28.013.721

100,00

0,19

-

KAYNAK : DİE

Siirt ili GSYÎH'sının Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Türkiye içindeki yeri incelendiğinde ise; 1996 yılmda ilde yaratılan hasılanın (sabit fiyatlarla). Güneydoğu Anadolu Bölgesi hasılasınm %3.04'ünü, Türkiye hasılasının ise %0.16'sııu oluşturduğu görülmektedir. Siirt GSYH'sının Bölge içindeki payının gelişimi Tablo 48'de, ülke içindeki payının gelişimi Tablo 49'da verilmiştir.

TABLO 48 :SHRT ÎLt GSYÎH'SININ BÖLGE GSYÎH'SI ıçîndekî YERÎ

____________(1987 Yılı Üretici Fiyatlarıyla) (Milyon TL)

YILLAR

BÖLGE

ÎL

(ıı)/(d

GSYÎH (I)

Gelişme Hızı ( % )

GSYÎH (II)

Gelişme Hızı (%)

(%)

1987

3.905.909

-

428.840

-

10.98

1988

4.245.425

8.7

432.039

0.7

10.18

1989

3.986.868

-6.1

459.685

6.4

11.53

1990

4.513.964

13.2

356.718

-22.4

7.90

1991

4.827.952

7.0

190.462

-46.6

3.94

1992

5.001.910

3.6

199.785

4.9

3.99

1993

5.353.235

7.0

183.174

-8.3

3.42

1994

4.934.307

-7.8

172.588

-5.8

3.50

1995

5.123.284

3.8

166.377

-3.6

3.25

1996

5.443.406

7.1

165.470

-0.2

3.04

KAYNAK: DİE

TABLO 49 : SEKTÖRLERE GÖRE İL GSYH'SININ TÜRKÎYE GSYH'SI ÎÇtNDEKÎ YERÎ

(1987 Yılı Üretici Fiyatlarıyla)

SEKTÖRLER

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

l. TARIM

0.63

0,38

0,39

0,34

0,33

0,32

0,32

a)Çiftçilik ve Hayvancılık

0.63

0,38

0,39

0,35

0,33

0,33

0,32

b)0rmancılık

0,94

0,49

0,45

0,39

0,48

0,40

0,34

c)Balıkçılık

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

2. SANAYİ

0,46

0,24

0,26

0,22

0,21

0,16

0,14

a)Madencilik ve Taşocakçılığı

3,29

0,57

0,78

0,94

0,66

0,66

0,51

b)Imalat Sanayii

0,25

0,21

0,18

0,14

0,14

0,14

0,13

c)Elektrik, Gaz ve Su

0,25

0,24

0,59

0,50

0,48

0,06

0,06

3. İNŞAAT

0,52

0,22

0,18

0,10

0,08

0,06

0,08

4. TİCARET

0,06

0,05

0,04

0,04

0,04

0,04

0,04

a)Toptan ve Perakende Ticaret

0,06

0,05

0,04

0,04

0,04

0,04

0,04

b)0tel. Lokanta Hizmetleri

0,03

0,02

0,02

0,02

0,02

0,02

0,02

5. ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME

0,29

0,22

0,20

0,18

0,17

0,15

0,15

6. MALI KURULUŞLAR

0,06

0,05

0,05

0,05

0,05

0,05

0,04

7. KONUT sahipliği

0,85

0,30

0,30

0,29

0,29

0,29

0,28

8. SERBEST MESLEK VE HİZMETLER

0,02

0,01

0,01

0,01

0,01

0,01

0,01

9. (EKSİ) İZAFÎ BANKA HİZMETLERİ

0,03

0,03

0,03

0,03

0,03

0,03

0,02

10. DEVLET HİZMETLERİ

1,37

0,55

0,56

0,54

0.54

0,54

0,54

11. KAR AMACI OLMAYAN ÖZEL HÎZM.KUR.

0,47

0,48

0,38

0,35

0,32

0,68

0,00

12. İTHALAT VERGİSİ

0,03

0.03

0,02

0,02

0,02

0,03

0,03

13. G.S.YURTÎÇÎ HASILA (Alıcı Fiyatlarıyla)

0,43

0,23

0,22

0,19

0,19

0,17

0,16

Tablodan da görüldüğü gibi, il GSYÎH'sı 1990 yılında Türkiye GSYÎH'sınm %0.43'ünü oluştururken, yıllar itibariyle sürekli düşüş göstermiş, 1996 yılma gelindiğinde %0.16'ya kadar inmiştir.

Kişi basma düşen gelir düzeyi açısmdan Siirt ili incelendiğinde, 1987 yılı itibariyle 894 dolar olan kişi basma gayri safı yurtiçi hasılasmm 1991 yılma kadar sürekli artış göstererek 1991 yılında 1.618 dolar seviyesine çıktığı, ancak bu yıldan sonra 1994 yılma kadar tekrar düşüşe geçen kişi basma gayri safi yurtiçi hasılanın 1994 yılında 1.176 dolara kadar düştüğü ve 1996 yılında ancak 1.342 dolara kadar yükselebildiği görülmektedir. Siirt ili kişi basma GSYÎH'sı, 1991 yılı hariç olmak üzere her dönemde Güneydoğu Anadolu Bölgesi GSYÎH'mn altında gerçekleşmiştir. Ayrıca, ilin kişi basma GSYÎH'sı her dönemde Türkiye GSYÎH'sınm altında kalmıştır. 1996 yılı itibariyle Siirt ili, il GSYÎH'sınm büyüklüğü açısmdan 79 il arasmda 66.ncı sırada yer almıştır. Siirt ili kişi basma

GSYÎH'sınm yıllar itibariyle gelişimi, Bölge ve Türkiye karşılaştırması ile birlikte Tablo 50'de verilmiştir.

İLİ KİŞİ BAŞİNA GSYÎH'NIN GELİŞİMİ (Cari Fiyatlarla)

KAYNAK : DİE

1996 yılı itibariyle; Siirt, Bölge illeri ve belli başlı illerin kişi basma GSYÎH sıralaması ve gelişme hızları Tablo 51 'de verilmiştir.

TABLO 51 : GELİŞMİŞ BAZI İLLERLE BÖLGE ÎLLERÎNİN KİŞİ BAŞİNA GSYÎH'LARININ KARŞİLAŞTİRİLMASİ (1996)

tiler

KB GSYIH

(S)

KB GSYİH

(TL.)

Gelişme Hızı

(%)

KB GSYİH

Sıralaması

îzmir

4.286

349.719.302

85.0

3

istanbul

4.286

349.651.742

87.5

4

Ankara

3.976

324.398.894

75.8

7

TÜRKİYE

2.888

265.611.117

87.1

-

G.D.A. BOL.

1.580

128.909.041

86.4

-

Siirt

1.342

109.533.425

78.9

61

Adıyaman

 

 

.223

99.748.222

76.7

66

Diyarbakır

 

 

.744

142.304.239

81.7

49

Gaziantep

2

2.128

173.631.370

80.3

41

Mardin

 

 

.338

109.200.910

92.3

63

Şanlıurfa

 

 

.361

111.062.305

94.2

59

Batman

 

 

.297

105.823.005

98.1

64

Sımak

972

79.311.698

95.9

74

Kilis

2.583

210.771.747

-

30

 

Tablodan da görüldüğü gibi 79 ilin yer aldığı 1996 yılı kişi basma GSYÎH sıralamasında Siirt ili 61'inci sırada yer almaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölge illeri içerisinde ise Siirt,

Kilis (30), Gaziantep (41), Diyarbakır (49) ve Şanlıurfa'dan (59) sonra beşinci sırada yer

almaktadır.

geri dön